Ở Việt Nam nếu nhắc tới gia vị, phần lớn mọi người sẽ nghĩ ngay tới bột canh, mỳ chính, bột ngọt, ngũ vị hương, bột cà ri và đủ thứ bột đóng gói với thành phần đầy một đống công thức hóa học được bán trong siêu thị.
The China Study
Năm 2017, tôi đọc cuốn sách tiếng anh đầu tiên có tên là The China Study của Tiến sỹ T. Colin Campbell và con trai mình là Thomas M. Campbell. Cuốn sách là tâm huyết một đời của hai người học giả này. Nội dung nói về những nghiên cứu dinh dưỡng ở Trung Quốc vào những năm 1940s.
Cuốn sách ấy không nói về gia vị và thảo nhưng nhờ nó mà tôi lại tìm được nhiều nguời khác truyền cảm hứng. Và câu chuyện học nấu ăn với gia vị và thảo mộc thay vì gia vị hóa học bắt đầu từ đó.
Tôi đọc bản tiếng anh, bạn nào muốn tìm bản tiếng việt có thể ngó ở link Tiki này nhé.
Gia vị và thảo mộc
Tất cả những thứ gì tạo hương vị, màu sắc cho món ăn thì đều là gia vị và thảo mộc. Gia vị được lấy từ hạt, vỏ cây hoặc quả của thực vật, còn thảo mộc lấy từ lá của cây.
Spices come from the seeds, bark, berry, or fruit of a plant and herbs come from the green leaves.
Vào năm 2017, gia vị và thảo mộc chủ yếu bán ở các siêu thị cho người nước ngoài tập trung ở khu vực phố cổ và hồ Tây, giờ thì bạn có thể mua nó ở các siêu thị lớn như BigC và Vinmart.
Hãng tôi hay mua là McCormick. Một phần vì chất lượng của gia vị và một phần bao bì sản phẩm. Họ sản xuất gia vị trong lọ thủy tinh, có nắp chắc chắn và sau khi dùng xong thì những chiếc lọ xinh xắn ấy có thể dùng để cắm hoa trang trí nhà cửa.
Những loại gia vị và thảo mộc tôi hay dùng cùng tác dụng của chúng
Hầu hết các gia vị tôi kể dưới tôi đều cho chúng vào ướp với thịt, bỏ vào xào hoặc nướng. Thành phần của chúng đều chứa các chất oxi hóa, giúp giảm huyết áp, tăng khả năng miễn dịch cùng nhiều ích lợi khác nữa.
Trên internet có rất nhiều tài liệu rác và thiếu dẫn chứng khoa học. Cho đến bây giờ, tôi chưa biết một trang tiếng việt nào nêu thông tin có kèm dẫn chứng. Vì thế, tôi chỉ bạn là đọc bằng tiếng anh. Nếu bạn biết trang tiếng việt về thảo mộc uy tín, xin hãy comment vào bài viết này.
Cách tôi đọc về tác dụng của một loại thảo mộc là search với từ khóa Tên gia vị/thảo mộc + research paper.
Click vào phần Scholarly articles for … thì bạn sẽ dẫn tới Google scholar để tìm đọc các nghiên cứu. Tại đây, bạn có thể kéo xuống đọc tiêu đề để xem nghiên cứu nào phù hợp với nhu cầu của bản thân. Happy reading!
Đây là gia vị phổ biến ở Việt Nam, rất nhiều món ăn có dùng gừng. Từ ngày thêm gừng vào các món rau củ luộc, tay chân tôi không còn bị lạnh vào mùa đông nữa và thân nhiệt của tôi khá ổn định. Tôi luôn luôn thêm gừng vào bất kỳ món rau luộc nào, từ các loại rau cải, cho tới các loại củ quả như su su, cà rốt, bắp cải …
Một vài tác dụng nổi bật của cumin là giảm choresterol, giảm đái tháo đường, chứa các chất chống oxi hóa mạnh như flavonoids, viz., apigenin and luteolin.
Cumin trên thị trường có hai loại là đã nghiền thành bột và dạng dầu ép. Tôi ăn loại đã nghiền thành bột, bỏ vào ướp với các món thịt (gà, lợn, bò), sau đó, thì mang đi xào hoặc nướng.
Một lưu ý nữa là nên dùng trung bình từ 300 - 600g cumin một ngày dưới dạng xay hoặc dạng dầu ép.
Hương thảo có cái tên quyến rũ rosemary, bắt nguồn từ tiếng Latin ros marinus, nghĩa là sương của biển. Gọi là hương thảo vì chúng rất thơm và có vị rất đặc biệt. Lá khô cho vào làm gia vị, dùng như thì là ai cập, còn lá tươi thì cho vào nước sôi để làm trà.
Cây rất dễ trồng, có thể sống trong chỗ bóng. Tôi đã trồng hương thảo bằng cách ngắt một đoạn hương thảo bé ở nhà một người bạn và ngâm phần cành vào cốc nước, chờ khoảng 1 tuần (hoặc lâu hơn) cho chúng lên nhiều rễ. Sau đó, cắm chúng xuống đất rồi tưới khi đất khô là chúng sẽ cao lớn nhanh.
Tôi hay dùng lá kinh giới khô để nướng khoai tây và mỳ ý. Thi thoảng nổi hứng lên tôi sẽ cho vào ướp với thịt.
Gần đây tôi mới biết kinh giới có hai loại là loại cay và không cay nên bạn cần chú ý hỏi người bán trước không thì mua lộn là cay lắm đó.
Tổng kết
Ngoài các gia vị và thảo mộc kể trên thì còn rất nhiều loại nữa mà tôi nghĩ mình sẽ thử trong tương lai ví dụ xạ hương (thyme), húng tây (basil), nguyệt quế (bay leaf) …
Điều mà tôi thích ở ẩm thực là bạn có thể phối gia vị và đồ ăn tùy ý dựa trên kiến thức khoa học và khả năng sáng tạo của bạn thân. Happy cooking!